Nog nooit heb ik iemand ontmoet die genoot als hij in een conflict verwikkeld was. Er zijn individuele verschillen, maar iedereen leeft liever in vrede dan in conflict. Maar de ervaring is dat wij allen regelmatig met conflicten te maken krijgen, van allerlei soort, ouders en kinderen, partners onderling, op het werk en ga zo maar door.

De bijna algemene opvatting is dat een conflict zich afspeelt tussen de partijen bij dat conflict en dat het gaat over de materie waarover zij het oneens zijn. De conflicttheorie die ik in dit artikel ontwikkel laat echter zien dat het geheel anders in elkaar zit. Het conflict bestaat uitsluitend in de persoon van de conflictpartij zelf. Beide partijen hebben een geheel verschillend conflict dat zich niet afspeelt tussen de partijen, maar geheel in ieder van hen. De conflictstof is niet waar het om gaat, maar is alleen de aanleiding om het interne conflict uit te spelen.

Dit is in eerste instantie zo afwijkend van hoe de werkelijkheid eruit lijkt te zien, dat dit idee zo naar de prullenbak lijkt te kunnen. Ik nodig de lezer echter uit nog even door te lezen en bij het lezen zich de voorbeelden en situaties die volgen goed voor te stellen en in te leven en dan te kijken of het klopt wat ik zeg. Na het lezen en begrijpen van hetgeen volgt zal uw kijk op de wereld en op uzelf veranderen. Deze verandering zal hierin zitten dat de zekerheid waarmee u wellicht nu nog naar de wereld buiten u kijkt, de zekerheid dat die wereld ook werkelijk ís zoals u hem waarneemt, zal zijn vervangen door de wetenschap dat de wereld buiten u slechts is voor zover u hem waarneemt en dat de waarneming wordt beperkt door wat u biologisch kunt waarnemen en door uw structuur, dat wil zeggen datgene wat u in de loop van uw leven heeft geleerd.

De theorie waarop mijn conflictmodel is gebaseerd heet autopoiesis.[1] Het woord is afkomstig uit het Grieks en betekent: zelf maken. Autos is in het Grieks, zelf en poiein is het werkwoord voor maken. Wij mensen zijn wezens die ons zelf maken en wij zijn voortdurend het actuele eindresultaat van dit proces.

Deze theorie is daarom zo interessant op het gebied van conflicttheorie, omdat hij laat zien dat, anders dan de meeste theorieën over conflict, het niet gaat over de interactie tussen personen in het conflict, maar over het innerlijke proces van de personen in de interactie.

Mijn doel is om te laten zien dat conflict niet een louter interactief proces is, maar veel meer een proces dat geworteld is in de persoon zelf. Als het conflict geen interactie is, maar zich afspeelt op het forum internum van de mens, dan biedt dit de mogelijkheid om een gebied van kennis te zoeken dat verantwoordelijk is voor het beginnen en onderhouden van het conflict en eventueel ook het oplossen ervan. Het beschrijven van dit gebied is waar dit artikel over gaat. Het begrip ervan en de toepassing van de consequenties levert de persoonlijke verandering op die nodig is om met conflicten extern om te gaan en zo mogelijk deze intern op te lossen.