
Sjamanisme
Sjamanistische processen, algemene informatie
Inleiding
Ik ben opgeleid in de Zuid-Amerikaanse sjamanistische traditie zoals die in de hoge Andes wordt gepraktizeerd. Dit is, voor de goede orde, geen trance sjamanisme, want zowel de sjamaan en de client zijn bij alle processen volledig bewust en aanwezig. Wel is er een andere staat van bewustzijn, maar die staat de volledige aanwezigheid niet in de weg.
In de Andes heet de sjamaan: Paqo. Deze term gebruik ik verder in dit stuk.
Na mijn opleiding in deze vorm van sjamanisme bij Four Winds Society van Alberto Villoldo Ph.D. in de jaren 2006 tot 2008 ben ik de afgelopen 6 jaar, van 2008 tot 2014, 6 maal een aantal weken naar Peru gegaan om met originele paqo’s ter plekke te werken, verder te leren en ervaring op te doen. Daarnaast heb ik een aantal cursussen gevolg van Peruaanse paqo’s die regelmatig Nederland bezoeken.
Bij de opleiding heeft in eerste instantie het accent gelegen op mijn eigen processen van verandering. Daarmee begint het: zonder genezing van jezelf kun je ook niets voor anderen doen. Thans is het focus wat verschoven en richt ik mij nu ook op het helpen van anderen.
Mijn beleving van dit proces is geweest dat ik vragen had bij aspecten van de beleving die ik van mijzelf had die niet plezierig waren. Ik had genoeg van sommige aspecten van mijzelf, wist ervan, maar bleek niet in staat te zijn een verandering in mijzelf teweeg te brengen. De zoektocht die ik toen begon kwam uit bij de sjamanistische traditie die niet alleen belooft, maar in mijn beleving deze belofte van verandering ook waar maakt. Ben ik een ander mens? Nee, maar ben ik veranderd? Ja. Dit onderscheid moet gemaakt worden: Door aan jezelf te werken verander je niet, er veranderen aspecten van jezelf en jouw perceptie daarop. Je ego verdwijnt niet als je dat zou willen maar er kan wel zachtheid, compassie, geduld, liefde worden toegevoegd. Of, in andere gevallen bij problemen bij situaties in het leven en levensvragen, kan de perceptie veranderen en daarmee de wereld.
Hierbij gebruik ik naast de sjamanistische processen voor de fundamentele veranderingen, ook cognitieve processen als autopoiesistheorie, conflicttheorie en Enneagram om het aanwezige probleem van 2 kanten, namelijk de cognitieve kant en de fysieke gevoelskant te benaderen. Mijn ervaring is dat niet weten en wel voelen even vervelend is als wel weten en niet kunnen voelen. Alleen in de samenwerking van hoofd en hart vinden de grote veranderingen plaats!
Sjamanistische kosmologie
In de sjamanistische wereld is alles bezield, de aarde, de zon, de bergen, de rivieren. Alles heeft een eigen energie die de levenskracht ervan weergeeft.
De sjamanistische wereldbeschouwing kijkt naar de mens op 4 niveaus :
Energetisch (licht) |
Archetypisch (ziel) |
Geest (mind) |
Lichaam (fysiek) |
Het laagste niveau, het fysieke, het materiele is het enige dat zichtbaar is. Hier is de manifestatie in de werkelijkheid die door de hogere niveaus wordt gerealiseerd. Het daarop volgende niveau, dat van de geest (in het Engels de mind), is het niveau van het psychische. Daarop volgt het niveau van het archetypische. Op dit niveau spelen de grote religies een rol.
Het hoogste niveau, het energetische is zonder worden, zonder gedachten, als metafoor, uitsluitend licht. De lagere niveaus, waaronder onze geest kunnen daar niet bij. Op dit hoogste niveau is er niets dat uitgelegd of begrepen kan worden. Het kan alleen worden beleefd.
In de sjamanistische traditie is de enige verandering die blijvend naar beneden toe effect heeft de verandering op het energetische niveau. Van daaruit worden de lagere niveaus als het ware blijvend geïnformeerd over de verandering. Verandering vanuit een lager niveau, bijv, de geest (psychotherapie) is daarom niet blijvend omdat vanuit het hogere niveau de “foute” informatie de geest en het lichaam blijft informeren op een niet meer gewenste manier.
Energetische processen
In de sjamanistische traditie uit de hoge Andes worden in hoofdzaak 6 energetische processen gebruikt.
Deze zijn:
1. vuurceremonie
2. illuminatie
3. despacho
4. extractie
5. soul retrieval
6. Divinatie met bladeren
Ik geef een korte beschrijving van elk van deze processen.
Ad 1: vuurceremonie
In alle culturen is altijd vuur als het ultieme transformationele element gezien.
In een vuurceremonie wordt het “probleem”, de blokkade of datgene wat dwars zit in een stukje hout geblazen en daarna ritueel verbrand. Een brief schrijven met een beschrijving en die verbranden heeft hetzelfde effect. Een vuurceremonie kan heel simpel worden uitgevoerd met een kaars en een lucifer. Het is niet afhankelijk van het hebben van een groot vuur.
Ad 2: illuminatie
Onder leiding van een paqo wordt bekeken met welk chakra het probleem de meeste affiniteit heeft. Daarna wordt deels met ademtechniek, deels met intentionele lokalisering het probleem energetisch doorleeft en zo opgelost. Dit proces is vaak kort maar tevens erg hevig.
Ad 3: despacho
Door de paqo wordt met de cliënt een offer met natuurlijke ingredienten gemaakt. Dit offer is een abstracte representatie van de werkelijkheid (met dus daarin het probleem) van de client en van de wenselijke verandering. Deze despacho wordt na afloop verbrand of begraven, afhankelijk van de manier waarop de gevolgen zichtbaar moeten worden, snel en in een klap, of langzaam maar zeker. Een despacho is een alternatief voor illuminatie. De keuze voor de toepassing is afhankelijk van de resonantie die de paqo en de cliënt hebben met beide. Mijn voorkeur gaat uit naar de despacho boven illuminatie.
Ad 4: extractie
Soms kunnen “vreemde (externe)” energieën zich in het lichaam vastzetten in verschillende vormen, vloeiend of vast als een vast object of ook als een entiteit. Deze worden door de paqo in het proces van extractie verwijderd. Dit is vaak een hele snelle methode om een oud hardnekkig probleem op te lossen. Als u iets hierover wilt begrijpen leest u dan het boek De Paardenjongen, of bekijkt u gelijknamige film/documentaire.
Ad 5: soul retrieval
Onder grote druk, bijv. misbruik, ernstig ongeluk, hele grote plotselinge stress of oorlogssituatie kan een deel van de ziel het niet langer aan en splintert af. Het werkt vooral voor mensen met een acuut probleem b.v. ten gevolge van een ongeluk, misbruik of PTS.
De paqo kan dit verloren zielsdeel ophalen en aan de client teruggeven. Dit gaat vaak gepaard met een wensenlijst van het zielsdeel over de manier waarop de client zijn leven anders moet inrichten. Een soul-retrieval wordt altijd voorafgegaan door een despacho. Er is voorbereiding nodig in die voor, voordat de ziel kan of durft terugkeren.
ad 6: divinatie met bladeren
Ieder paqo zal als een cliënt bij hem komt een onderzoek doen naar de oorzaken en de hulpmiddelen die nodig zijn. In Peru doen de paqo’s dat met coca bladeren. In Nederland gebruik ik daarvoor bladeren die er erg veel op lijken. Ik heb in deze methode van onderzoek de afgelopen jaren uitgebreid les gehad en mag deze methode van mijn Peruaanse leraar sedert 2011 ook in Nederland gebruiken. De idee erachter is dat alle informatie al in het “Veld” aanwezig is, echter met de normale cognitieve middelen kun je er niet bij komen. In de juiste gesteldheid geeft een lezing van de bladeren antwoord op de vraag die is gesteld. Het heeft iets van een grammatica. Als je de grammatica van een taal kent, kun je het boek lezen. Zo is het ook hier. Deze divinatie is een vorm van een diagnosticum dat ik gebruik om uitkomsten te valideren of vragen te beantwoorden waarvan het antwoord buiten de normale kennisgebieden ligt. Hiervoor is soms het maken van een astrologische radix, eventueel als controle een goed middel.
Deze ceremonies kunnen helpen bij persoonlijke problemen of als ondersteuning van persoonlijke veranderingsprocessen, dus om persoonlijke problemen op te lossen, existentiële vragen te overzien, integratie van de persoon te bevorderen, om onbegrepen gedachten of handelen te transformeren, perspectief te wijzigen op situaties en personen en wat meer positief, om intenties en voornemens in gang te zetten en focus daarop te houden.
Al deze ceremonies komen niet in de plaats van medische hulp, waaronder psychologische of psychiatrische hulp. Deze ceremonies als vormen van hulp zijn naar hun aard experimenteel en niet dupliceerbaar. Garantie voor gewenste uitkomsten kan mitsdien niet worden gegeven. Vandaar dat vrijwilligheid en begrip van de eigen situatie voor mij absolute voorwaarden zijn voor het begeleiden van deze ceremonies ten behoeve van mensen die er om vragen.
Wat ik doe is altijd om te kijken wat als het ware de grootste gemene veelvoud is van de gestelde vraag om een zo breed mogelijk werkingsveld te creëren dat echter niet zo breed is dat het middel verwaterd in de gestelde vraag. Ik doe dit door kort een aantal gerichte vragen te stellen en de antwoorden te controleren door middel van de genoemde coca leaf reading.
Thans bied ik deze processen ook aan aan cliënten. Als u daar meer over wilt weten of een afspraak wilt maken kunt u mij mailen: vanenos@gmail.com of bellen 0620621000.
De kosten bedragen E 100 per ceremonie, (excl. BTW) ongeacht de duur. Een despacho vergt meestal 2 à 3 uur, een soul-retrieval 2 uur.
In deze processen heeft de sjamanistische traditie kennis die in ons westerse wereldbeeld lastig te accepteren is. Is het doen van een vuurceremonie nog te vatten en kun je je voorstellen dat iemand onder zware druk, bijvoorbeeld misbruik of mishandeling een stuk van zijn ziel verliest, dit wordt anders bij de idee van zwarte magie en die van het doen van divinatie.
Divinatie geschiedt door het lezen van de cocabladeren. in het Quechua geheten: Coca Qaway. Aan cocabladeren wordt in de Andestraditie speciale kwaliteiten toegeschreven. Coca is heilig in die zin dat er eerbiedig mee wordt omgegaan door de paqo’s. In de hoge Andes wordt deze vorm van divinatie zeer veel gebruikt, in feite bij alle belangrijke beslissingen. Het is voor ons westerlingen lastig om te accepteren, maar de uitkomsten zijn vaak heel erg interessant en van betekenis voor de vraagsteller.
Zware energie, die Hucha heet, is in de Inka kosmologie dagelijkse kost. Zware energie is niet per se negatief, maar alleen maar zwaar. Soms wordt dit verward met zwarte energie of zwarte magie. Een paqo zal zich nooit daarmee inlaten. Dat wordt gedaan door mensen die laika’s worden genoemd. Ook dit is voor ons moeilijk te verteren. Bescherming hiertegen is een veel voorkomende werkzaamheid van de paqo’s. Ook dit geschiedt met rituelen en ceremonies en om er onderzoek naar te doen ook weer Coca Qaway, het lezen van cocabladeren. Het werk van de Extracties vindt vooral hier plaats. Hoewel dit slecht in ons wereldbeeld past, blijkt dat mensen bij bescherming baat vinden. Je hoeft er niet in te geloven om het toch te laten werken. Of in de woorden van een cliënt die het heeft meegemaakt: Je hoeft het niet te geloven, maar je kunt het wel beleven.