Zijn Willen Doen

1. De sferen van 9, 3 en 6

In hoofdstuk 1 hebben wij het al heel summier gehad over de verschillende aspecten van de punten 9, 3 en 6. In dit hoofdstuk diepen wij dat verder uit.
Wij hebben al gezegd dat de primordiale punten op de lagere niveaus blijven bestaan, maar worden gekleurd door het lagere niveau. Zij geven als het ware een imprint op dat niveau van hun hoger proces weer. Het enneagram denkt in drieën en verdeelt in drieën. De punten van het enneagram zijn dus ook gegroepeerd om de drie primordiale punten en hun processen.

In het enneagram zijn in de centrale driehoek, 9-3-6 de afzonderlijke punten 9, 3 en 6 ook sferen. Zij vormen samen het veld waar de gedachten vandaan komen. Elk punt, zowel de 9, de 3 als de 6 wordt echter weer mede bepaald door de flankerende punten.

De vraag naar het hoe van de 9 punten wordt hier beantwoord. Er is een veld van mogelijkheden op de 9. Der vraag is: Wat zijn uw mogelijkheden? Daarop worden twee antwoorden gegeven. Deze worden gegeven in de 1, materieel, die staat voor regels en het instrumentele en de 8, immaterieel, die staat voor “veroveren”, in bezit nemen. De 9 is vol van mogelijkheden maar nog niets is gerealiseerd. Het is vol-ledig. Hoe dat moet, wordt bepaald door de 1 die zegt: het is allemaal mogelijk binnen bepaalde regels, normen en waarden en met de juiste middelen. Of door de 8 die zegt dat het wordt bepaald door de realiteit, de keuze, het nemen van de stap voorwaarts. De 8 laat zich kennen door dat wat u er van maakt. De 1 door hoe u het doet. De 8 en de 1 zijn dus de antwoorden op 9.

Er is het veld van de wil op de 3, wat is u drive, waarop ook weer 2 antwoorden mogelijk zijn, namelijk in de 2, materieel, mensen, of in de 4, dingen, de accumulatie van materie. De 3 vraagt: wat is uw drive, uw energie? Het antwoord vindt u in de 2 en de 4. De 2 geeft een immaterieel antwoord: het gaat dan over deelname, verbinding, de mens centraal, respect en compassie. De 4 geeft een materieel antwoord. Wat er gemaakt is, de persoonlijkheid of in een bedrijf het kapitaal.

Er is het veld van de vorm, waarop ook weer 2 antwoorden mogelijk zijn, namelijk in 5, met kennis en kunde en in de 7 met intuïtie.

Voor de 6: Wat draagt u? Hoe zit het met de haalbaarheid? Hier wordt het antwoord, dus wat er van gemaakt wordt, bepaald door de 5, kennis of door de 7, intuïtie.

De velden van 9-3-6 kunnen dus omschreven worden met de termen: Zijn, Willen en Kunnen. In elke situatie wordt aan de mens of aan een organisatie gevraagd: Wie ben je? Dat wil zeggen wat heb je in huis, wat zijn je mogelijkheden. Wat wil je? Wat drijft je en is je passie. Wat kun je? Welke kennis en vaardigheden heb je je eigen gemaakt. Zijn, Willen en Kunnen zijn de basiswaarden die ieder mens heeft en die ook iedere organisatie heeft. Later in Boek II blijkt dat deze drie in de termen van het enneagrafische systeem beschreven kunnen worden en dat daarmee ieder mens dynamisch beschreven kan worden.

Er is hier nog een aandachtspunt: In de antwoorden op de vraag die de 3 stelt, wat is uw drive, mens of materie, moet men wel goed kijken omdat de aandacht op 2, de mens vaak een motief is voor 4, de materie. Als u denkt dat het om het antwoord op 2 gaat, de verbinding, dan is dat vaak een maskering voor wat men met het resultaat wilt bereiken. De mens als mens stelt in het bedrijfsleven nog steeds weinig voor. De relatie wordt dan manipulatief gebruikt om het resultaat op te vijzelen. Maar aandacht voor de mens kan ook investeren zijn, waarmee human capital op de balans komt te staan. Het verschil kan misschien als volgt worden verwoord: Bij de 4 is meer is minder en bij de 2 is het: minder is meer. Bij de 4 groeit het aan, bij de 2 komt er steeds meer van de mens sec bovendrijven.

De 3 is leven, is motivatie. Er zit een tegenstelling in. Drive is iets wat met intentie leidt tot meer. Het loslaten van de intentie levert “minder” op in de 2 en wordt daar nederigheid.

Drive is altijd nodig. Zonder drive is er geen leven en is het leven ook niet mogelijk. Maar het gaat erom wat u ermee doet. Drive met intentie leidt tot een groot ego en dan wordt u wat u doet. Maar u bent niet u baan of uw werk! U identiteit op 4 hangt niet af van wat u doet of hoe u het doet. 4 is eigenlijk imago en daar mee ook illusie en waan.

Op 6 zit de vormkracht, de bodem. Wat draagt u? Het antwoord is op 7 het verhaal, de visie en op 5 kennis. Haalbaarheid is een oscillatie tussen 5 en 7. Neem bijvoorbeeld uw eigen visie op 7, maar als het anders is gelopen, levert het kennis op 5 op. Dit punt (6) heeft alles met be-vatten, het ronde, de aarde, het om-vattende.

Bij 5 is het ook zo dat meer minder is en bij de 7 dat minder meer is.

De conclusie dat zowel bij 4 al bij 5 meer minder is, is ook zichtbaar in het grafische van het symbool. De 4 en 5 zijn dan aardepunten daar draait het om iets tastbaars, het resultaat op 4 en kennis op 5. Op die plaats aan de weerszijden van de 4.5, het zwarte gat, is als het ware de dichtheid het grootst.

De 3 en de 6 staan tegenover elkaar: het initiatief tegenover gehoord worden. Op 9-6 wordt de vraag naar de haalbaarheid behandeld.

In 9-achtige vragen zitten geen grenzen. De 9 is niet van deze wereld, maar op 8 en 1, de antwoorden op 9 zitten de aardse elementen. Ditzelfde geldt voor 3 en ook voor 6.

Er zijn dus altijd 3 vragen:

Wat zijn uw mogelijkheden? Of: Wie bent u?

Wat is uw drive? Of: Wat wilt u?

Wat maakt u ervan? Of: Wat kunt u?

2. De zones van 9, 3 en 6 (vervolg)

In Hoofdstuk 1 spraken wij over de sferen van de verschillende punten. Met sfeer is bedoelt de invloed en imprint van elk punt in de latere ontvouwing.

Hier gaat het om de zones van de verschillende punten. Met zone wordt bedoeld het gebied dat door het betreffende punt grafisch wordt bestreken.

De zone van 9 is fysiek – de leidende emotie is agressie. Het omvat ook de 8 en de 1

De zone van 3 is die van de emoties – de leidende emotie is verdriet. Het omvat ook de 2 en de 4.

De zone van 6 is mentaal – de leidende emotie is angst. Het omvat ook de 5 en de 7.

2.1. de zone van 9

De punten 8-9-1 zijn fysieke punten. De 9 is de voorzitter. Het kenmerk is aanwezigheid, er zijn, voor te zitten. Dit er zijn is op zich een activiteit. Van belang is er te zijn. De voorzitter is degene die aanwezig is. Het is ook ons lijf, dat is altijd aanwezig. Dit is de aanwezigheid in autoriteit.

Dit werkt uit in de 8, waar het gaat om aanwezigheid in dominantie die er is in de ruimte. Een 8 neemt de ruimte in bezit en domineert die. Dat kan positief in een autonome vorm, het doen voor zichzelf, maar ook negatief in de vorm van anderen wegdrukken. De acht is dan een schreeuwer.

Maar 8 is ook het doel wat we allemaal hebben: namelijk goed in ons vel zitten. Dit is op alle mogelijke manieren fysiek of overdrachtelijke te zien. Iemand die goed in zijn vel zit, zichzelf is, is autonoom en heeft autoriteit zonder dwingend te zijn, zonder anderen weg te drukken.

Het werkt ook uit in de 1, de aanwezigheid als structuur en ordelijkheid. De aanwezigheid in instrumentele zin. Het gaat dan om waarden en normen, wetten, de 10 Geboden. Het is in positieve zin de Goede Herder en in negatieve zin de perfectionist.

2.2. De zone van 3

Dit geldt ook voor de andere zones.

De zone van 3 is emotie met als leidende emotie verdriet.

Op 3 zit het krachtprincipe, als het ware de druk op de waterslang. Niet de slang, niet het water, maar de druk. Wat druk is, is moeilijker uit te leggen. Het is net als 9 wat ongrijpbaar, het beeld van de lente, de wil om te leven. Het gaat om de drive.

Het werkt zich uit naar 2 in de vorm van het engagement dat loopt van mededogen tot manipulatie. Het gaat om de betrokkenheid bij de emotie. Het is het punt van het hart van het enneagram, letterlijk het hart. Op 2 zit ook het Christusbewustzijn.

De andere uitwerking in emotie zit op 4 in de vorm van de uniciteit, de eigenheid, alsof de oorsprong van de mens emotie is. Het is ontroerend om uzelf tegen te komen. Het is het contact met uzelf en het gevoel dat de wereld uw wereld is en er geen andere is. Psychologisch gaat het vaak om “het andere”.

2.3. De zone van 6

De zone van 6 is mentaal met als leidende emotie de angst. In de sfeer van 6 gebeurt niets anders dan het reduceren van de angst. De angst ontstaat waar de druk van de 3 niet kan worden verwerkt.

Op 6 zit de vorm, de haalbaarheid. Als het een vorm heeft is het veilig. De 6 heeft een neus voor het haalbaar zijn, het antwoord op de vraag of het een vorm gegeven kan worden.

Dat werkt uit op 5 in de vorm van kennis. De 5 zegt tegen zichzelf: Als ik alles weet kan ik de wereld de baas.

De uitwerking op 7 zit in de intuïtie, kijken hoe het aanvoelt. Dat is geen emotie, maar een mentale kwaliteit. Op 7 zit ook het plan, de DNA structuur. U leest mentaal het plan, uw bestemming zonder kennis van zaken. Als het leuk is, is het speels. Een kind valt ook op de 7 terug.

Op 5 wordt door middel van kennis verteld hoe het allemaal in elkaar zit, maar zonder ervaring. Op 7 vindt de ervaring plaats. Als het dan mis gaat, dan vallen we weer terug op de regels, dan ziet u de lijn naar de 1.

Op 7 zit ook de sprong vooruit. Als ik een nieuw plan maak kan ik de angst voorblijven.

3. De consequenties van de zones

In het psychologische model van het enneagram worden deze eenheden uitgebouwd tot een psychologisch coderingssysteem, het enneagram van gedrag. Hoe waardevol misschien ook in het dagelijks gebruik, het is maar een onderdeel van het enneagram als geheel.

In dit psychologische model wordt veel gebruik gemaakt van testen om vast te stellen welk enneatype u bent. Hier blijkt al dat deze benadering veel te smal is. De testen gaan over kleding die u aan hebt. Hier gaat het niet om de kleren maar wat er onder zit, het gaat om de basis. Kleren kun u wisselen, u kunt ook veranderen in psychologische zin.

Het zijn de zones waarin de zielskwaliteit het eerst tot uitdrukking komt. U kunt hier misschien al wat herkenning op krijgen. Maar het is misschien nog lastig. Dat is ook het probleem van de testen. U kunt als u waarneemt, nooit uzelf zien. Voor uzelf ben u een blinde vlek. Daar vindt dus een projectie naar voren plaats. U beschrijft en herkent dan het punt vóór u.

In de zones gaat het om de wijze van oplossing, in eerste instantie fysiek, emotioneel of mentaal.

Iets vooruitlopend kan nu al worden opgemerkt dat u in uw punt via het hexagram al kunt zien vooruit en achteruit wat het stress- en het ontspanningspunt is. Achter u ligt het ontspanningspunt en vóór u het stresspunt, daar moet u op u tenen lopen.

Wie en wat wij zijn, zijn als het ware schillen. De kern is de ziel, de volgende laag is de essentie, waar we nog op komen en de buitenste laag is het gedrag, de kleren.

Een mens bestaat dus als het ware uit schillen. De buitenste schil is die van het gedrag. De enneagramboeken gaan hierover. Een laag hoger zitten de punten binnen de driehoek, daar zit de essentie. Daarboven zit de zielskwaliteit waarbij vooral de 3 en de 6 beslissend zijn, de 3 op wilskracht en de 6 als vormkracht.

Het is dus belangrijk om straks voor uzelf te zien op welke manier u het doet en dan in welke schil.

Om een belangrijk punt te adstrueren laten wij nogmaals het ontstaan van de Geheime Driehoek zien. (tekening 1)Het valt op dat de Scheppingsdriehoek steeds het centrale punt in de sfeer van 3 punten aangeeft en dat de Geheime Driehoek steeds de scheiding tussen elke sfeer van 3 punten markeert. Het is belangrijk dit element in gedachten te houden.

3.1. Het psychische niveau

Na het ontstaan van de ruimte en de tijd en als gevolg daarvan de psychische processen komt het ontstaan van de wereld. De getallen 8, 1, 2, 4, 5 en 7 die wij in het enneagram tegenkomen kunnen op de tussenliggende punten worden ingevuld. Dit is uiteindelijk het proces dat wij kennen als de alledaagse werkelijkheid. Deze punten zijn de aardse punten. Hier gebeurt in de werkelijkheid wat wordt aangestuurd en beheerst door de processen en sferen in de Scheppingsdriehoek en de Geheime Driehoek.

Aangegeven is al dat vanuit de 7.5, als projectie vanuit het willen van de 3 in een versnelling de ruimte werd getrokken. Van daaruit begint dus de materiële wereld in het enneagrampunt van de 8, waar het innemen van de ruimte, het bezitten in letterlijke zin en het bezitten in overdrachtelijke zin als het gebruiken naar zijn aard, het verlossen, plaatsvindt. In de wereld van de werkelijkheid is elk punt ook een sfeer, een soort aura dat zijn betekenis bepaalt. Deze betekenissen zijn, zoals gezegd, psychologisch uitgewerkt in het gebruikelijke enneagram, maar zij hebben in onze visie een betekenis die veel dieper ligt.

Deze sferen of aura’s zijn:

De sfeer van de 1 is die van de maat van het juiste en het goede. Op de 1 vinden wij de grote wetgevers als Hammurabi en Mozes.

De sfeer van de 2 is die van de verbinding. Het is het punt van het hart en de hartsverbinding. De 2 staat ook voor communicatie, maar dan op alle mogelijke, ook niet digitale, dus niet in taal vervatte wijzen, zoals kunst en analoge wijzen van communicatie zoals lichaamstaal.

De sfeer van de 3 is al genoemd als die van het willen als krachtprincipe, de drive die ieder mens heeft, in de eerste plaats om te leven, maar ook om iets (wat dan ook) te bereiken.

De 4 ligt in de sfeer van het resultaat. Dat lijkt zo op het eerste gezicht misschien meer op wat wij gebruikelijk als de 3 zien, maar is heel anders. Bij de 3 gaat het om het willen, bij de 4 om het resultaat ervan. De sfeer van 4 is die van het bereikte en het bereikbare, maar daarmee ook dat van het zuiverende. (Dat is wat anders dan de sfeer van 6, waar het om de vorm gaat!) In de sfeer van 4 vinden we ook het onvervulde onbereikte en onbereikbare en daar ziet men dan ook de nostalgische Romantische kunstenaar.

De sfeer van 5 is die van het transparante waar verwerkte en geïntegreerde kennis leidt tot inzicht en identiteit. De 5 kan ook worden omschreven als de sfeer van de diamant. Aan een diamant is en wordt eindeloos geslepen om hem zo zuiver en gelijkmatig mogelijk te krijgen. Zo is het met al het menselijke, het wordt laag na laag in rondes door het enneagrafische symbool geslepen en vervolmaakt totdat het Juiste wordt bereikt. De sfeer van 5 kan dan ook die van het Juiste worden genoemd.

De sfeer van de 6, die ook al genoemd is, is die van het om-vattende en het be-vattende. Het gaat hier om het “vatten” in de betekenis van er vorm aan geven. Vormen zijn statisch en zichzelf. Hier vindt vormen en selectie plaats. Vormen houden vast en zijn betrouwbaar en loyaal. Deze kwaliteiten, of hun tegengestelden bij het ontbreken ervan bepalen de sfeer van dit punt.

De sfeer van 7 is die van de ideeënwereld, die van het verhaal, de mythe. In de 7 ontstaan de gedachten, de legenden, de mythen. Het is het punt van de engelen, van de grote verhalen, van het nieuwe, het ongedachte en uiteindelijk het plan. Elk plan ontstaat uit een idee dat wordt vertaald in een beoogd resultaat.

De sfeer van 8 is die van het realiseren, niet die van wat u realiseert, dat zit zoals gezegd op 4, maar hoe u het neerzet. Het is het punt van in bezit nemen, tot u nemen, er iets mee doen.

De sfeer van 9 reflecteert de primordiale 9, namelijk die van de mogelijkheden, maar ook van de onmogelijkheid om daaruit de kunnen kiezen. Letterlijk alles is mogelijkheid, maar er hoeft niets. De imprint van de primordiale 9 vindt u hier in de vorm van luiheid terug.

Op deze punten kunnen ook archetypische beelden worden gezet.

De 9 is de voorzitter, de onpartijdige rechter, Salomo

De 1 is de koning in vredestijd die rechtvaardige wetten maakt, Mozes en Hammoerabi.

De 2 is het Christuspunt, Maria, Moeder Theresa, maar ook de “Jewish Mother”

De 3 is de Wille zur Macht, Prometheus die het vuur van de goden steelt, Adam in zijn androgyne staat.

De 4 is de Koning in oorlogstijd, de tuinman, de zuiveraar die snoeit, maar ook de duivel.

De 5 is de (Alchemistische) Meester.

De 6 is de Wachter bij wie u het wachtwoord moet zeggen om te kunnen passeren, maar ook de Spiegel die vorm geeft.

De 7 is de goeroe, het engelenpunt, de Verlosser, de Messias

De 8 is Authentieke Mens, de Boeddha.
Deze archetypische beeld worden later in Boek II verder uitgewerkt in het persoonlijke enneagramprofiel.

Einde document